Makale

Ebü’l-Berekât el-Bağdâdî’nin Kitâbü’l-Mu‘teber’inin Mantık Kısmında İbn Sînâ’nın el-Hikmetü’l- Arûziyye’sini (veya onunla yakından ilişkili diğer bir eseri) Kullanımı

Özet

Ebü’l-Berekât’ın ansiklopedik eseri olan Kitâbü’l-Mu‘teber’in ilk kitabının son dört bölümü Aristoteles’in
Organon’uyla uyumlu olarak cedel, safsata, retorik ve şiirle ilgilidir. Fakat bu bölümler Aristoteles’in eser-
lerinden ziyade genç İbn Sînâ’ya ait olan el-Hikmetü’l-Arûziyye’ye dayanmaktadır. İki metin sadece yapıları
itibariyle değil; aynı zamanda ifadeleri itibariyle de pek çok ortak noktaya sahiptir. Bu makale, dört bölü-
mün tamamı için temel bir mütekabiliyet tablosu sunmakta ve aynı zamanda en önemli farklılıklara işaret
etmektedir. Bununla birlikte bu farklılıkların azımsanmayacak ölçüde önemli bir kısmının karşılığı, Nuruos-
maniye 4894’te tamamlanmamış bir mantık yazmasında mevcuttur ve bu eser, münferit Uppsala 364 yaz-
masına dayanan İbn Sînâ’nın el-Hikmetü’l-Arûziyye’sine, tam olarak aynı olmasa da, çok yakındır. Dolayısıyla
Ebü’l-Berekât’ın pek çok formülasyon ve fikri, İbn Sînâ’dan aldığı aşikârdır. Bununla birlikte, çoğu zaman
dinden mülhem olan şahsi unsurlar eklediği de açıkça ortada olan Ebü’l-Berekât’ın, bazen bilinçli olarak
Aristoteles’in üslubuna müracaat ettiği görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Ebü’l-Berekât el-Bağdâdî İbn Sînâ mantık Kitâbü’l-Mu‘teber el-Hikmetü’l-Arûziyye Nuruosmaniye 4894 yazması