Makale

Kutbüddin er-Râzî’de Tasdik Kavramı ve Felsefî İçeriği

Özet

Makalede Kutbüddin er-Râzî’nin er-Risâletü’l-ma‘mûle fi’t-tasavvur ve’t-tasdîk isimli risalesindeki temel iddiası tahlil edilmektedir. Bu amaçla önce risalenin içeriği özetlenmekte, ardından Râzî’nin tasdike ilişkin görüşünün bilgi teorisi ve mantık açısından bazı sonuçlarına işaret edilmektedir. Kutbüddin er-Râzî risalede konuyu, yüklemi, zihnin bu ikisi arasında kurduğu nispet anlamında hükmü, zihnin nispeti kurmasıyla birlikte konu ve yüklemin birbiriyle bağlantılı hale gelmesi anlamında intisabı ve önermenin kendisini tasavvur kategorisine dahil etmekte, tasdikin sadece hükmün nefsu’l-emre mutabık olduğuna kanaat getirme anlamında iz‘ân yahut kabûl olduğunu iddia etmektedir. Makalenin temel iddiası şudur: Kutbüddin er-Râzî’nin tasdik açıklamasına göre her ne kadar biz bilgiyi tasavvur ve tasdik olmak üzere iki kısma ayırsak da sadece tasavvur seviyesinde kalan ve mutabakat inancının eşlik etmediği inançlar tanımı bakımından bilgi olsa bile gerçekte bilen bir öznenin bilgisi sayılmaya elverişli değildir. Çünkü bu durumda insanî özne, sadece bir taşıyıcıya dönüşmekte ve taşıdığı şeyin bilişsel içeriğini fark etse de bilgisel değerine dair herhangi bir kanaate sahip olmamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kutbüddin er-Râzî tasavvur tasdik bilgi mantık